Why are students not interested in learning Arabic
گردآوری و تنظیم: طوفان دانشمند
عربی زبان آسانی نیست، یعنی از زبان فارسی پیچیدهتر است . این ذات این زبان است اما سالهاست کتابهای درسی نیز مزید بر علت شده و این پیچیدگی ذاتی را پیچیدهتر کرده است.
تاکید اصلی درسهای کتابهای جدید بر آموزش لغات است. به طوری که مولفان کتاب هشتم در مقدمه توضیح دادهاند، دانشآموزان تا پایان سال 200 واژه پرکاربرد عربی را خواهند آموخت و اگر این لغات را با 400 واژه آموختهشده در سال هفتم جمع کنند، در مجموع 600 لغت عربی را در حافظه دارند که برای خواندن و فهم قرآن، احادیث، روایات و حتی متون فارسی مفید است.
آنچه بهوضوح مشهود است، حضور کمرنگ قواعد در کتابهای جدید است؛ به طوری که دانش آموزان پایه هفتم و هشتم مثل دانشآموزان پیش از خود مجبور نیستند دغدغه قواعد را داشته باشند و بهسختی صیغههای فعل را صرف کنند.
مولفین کتابهای عربی پایههای هفتم و هشتم تاکید میکنند که آزاد کردن دانشآموزان از قید قواعد، تعمدی بوده تا آنها با لذت بیشتری عربی را بخوانند. کتابهای تازهتالیف، نوشته شده اند تا به دانشآموزان لغت آموزش دهد و بی آنکه از آنها بخواهد مدام فعل ذهب را صرف کنند، به آنان بیاموزد ذهب در هر 14 صیغهاش، معنی رفتن میدهد که این یعنی تاکید بر ترجمه.
آنها معتقدند که وقتی دانشآموزان واژهها را بشناسند و معنی آنها را درک کنند، کمکم زبانشان نیز برای حرف زدن باز میشود و به آموختن عربی علاقه پیدا میکنند.
کمرنگشدن قواعد در کتابهای درسی و تاکید بر آموزش لغات و تمرین مکالمه، کلاسها را از خشکی و کسالت قدیم درآورده و اگر معلم ابتکار داشته باشد و از روشهای تدریس گروهی استفاده کند، آموزش عربی بر مبنای کتابهای جدید، جذابتر میشود.
با این حال، گروهی نیز معتقدند که این تاکید زیاد بر لغات، آموختن را برای دانشآموزان سخت کرده چون اصل را بر حفظیات گذاشته که خوشایند بیشتر دانشآموزان نیست.
آنها در واقع اغلب دانشآموزان را هنوز دلزده از عربی و بیرغبت به یادگیری میبینند و میگویند که اگر در کتابها درسهایی گنجانده می شد که به روش مباحثه بود و دانشآموزان را به مشارکت وا میداشت یا مثلا در درسها مسابقههایی را طراحی میکرد که بچهها را هیجانزده میکرد و بر سر شوق میآورد، یادگیری، دلچسبتر و آسانتر میشد.
با این حال مولفین معتقدند که جداول کلمات متقاطعی که در کتاب هشتم گنجانده شده، هدفش آموزش لغات همراه با سرگرمی است که به این نیاز پاسخ میدهد.
برخی دیگر میگویند که درسهای کتاب (بهخصوص کتاب هشتم) طولانی است و برخی از مباحث آن زیاد تکرار میشود که این تکرار موجب دلزدگی میشود و این دلزدگی اعتماد به نفس دانشآموزان (بهخصوص در مدارس دولتی) را برای یادگیری عربی پایین میآورد.
این باور که خواندن درس عربی در زندگی بیفایده است، در نسل ما و قبل از ما و بعد از ما یک باور مسری بوده و هست و با چند کتاب تازهتالیف هم این باور اصلاح نمیشود چون باید مجموعهای از عوامل دست به دست هم بدهند تا دانشآموزان به این نتیجه برسند که عربی، شیرین و مفید است.
زمانی که قانون اساسی ایران نوشته میشد، در اصل شانزدهم آن همین موضوع پیشبینی شده بود که نوشته شد: از آنجا که زبان قرآن و علوم و معارف اسلامی، عربی است و ادبیات فارسی کاملا با آن آمیخته است، این زبان باید پس از دوره ابتدایی تا پایان دوره متوسطه در همه کلاسها و در همه رشتهها تدریس شود.
این موضوع باید برای دانشآموزان تشریح شود تا بدانند که حداقل فایدهای که از آموختن زبان عربی میبرند این است که به فهم ادبیات فارسی، این زبان مادری دوستداشتنی، کمک میکند.
اما بعنوان پیشنهاد درسطح کلی میتوان راهکارهای بهتری برای ایجاد انگیزه در دانش آموزان نسبت به درس عربی ارائه داد که ازجمله این راهکارها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
1) تا جایی که امکان دارد از دبیران متخصص درس عربی استفاده شود و حتی برای دبیران متخصص درس عربی، آموزشهای ضمن خدمت جهت تدریس بر اساس الگوهای نوین تدریس هم لازم و ضروری است.
2) شناسایی و معرفی دبیران موفق در امر آموزش و تدریس و تقدیر از آنها جهت الگو سازی برای سایر دبیران .
3) در دسترس بودن نوارهای ویدیوئی و مجلات رشد زبان عربی در مدارس لازم و ضروری است.
4) برگزاری مسابقات و المپیادها برای ایجاد روحیه ی رقابت در میان دانش آموزان و شناسایی و معرفی و تشویق کردن نفرات برتر.
5) استفاده از سرودها و ترانه های ساده ی عربی که هم کوتاه باشند و هم به زبان فصیح اجرا شده باشند.
6) اختصاص دادن ساعت مشخصی به کلاس مکالمه و آزمایشگاه زبان عربی بطوریکه درس مکالمه یک درس مستقل از کتاب عربی باشد.
(7 استفاده از عناوین مختلف روزنامه ها و مجلات عربی در همه ی زمینه های ورزشی، ادبی، علمی، سیاسی، نظامی و رخدادهای مهم .
8) سایر روشهای پیاده شده در کلاس: وسایل نمایشی :پوسترها- اسلایدها و فیلمهای نمایشی
9) وسایل گروهی : بازیهای نمایشی- مکالمات گروهی- روزنامه دیواری های مختلف- تئاترهای گروهی (متون درسها) (قواعد- ترجمه تصویرها و غیره) (متن و نمایشنامههای عربی)
10) وسایل کمک آموزشی دیداری – شنیداری، مانند: فیلمهای مختلف در زمینه نمایش متن درسها - CDهای مختلف آموزشی (قواعد- متن- تمرینات)
11) تشویق دانشآموزان به مطالعه مجلات عربی (کودکان)
(12تشویق دانشآموزان به گوش دادن اخبارهای عربی و حتی جمع آوری بعضی از مطالب یا عبارات ساده
13) اجرای مسابقات متنوع در کلاس در زمینه لغات- قواعد و غیره (مثلاً با کارت- توپهای کوچک- مکالمات دو نفره و غیره.
14) تشویق دانشآموزان به حفظ کردن مکالمات ساده و اجرای آنها در کلاس
(15استفاده از فلش کارت در زمینه لغات یا قواعد دروس مختلف
16) و بسیاری از روشهای کاربردی دیگر ...